بحران خشکسالی بی‌سابقه در عراق: آستانه فاجعه انسانی و زیست‌محیطی

به گزارش کلینی نیوز، کاهش چشمگیر سطح آب‌های دجله و فرات، ناتوانی دولت در تعامل با کشورهای بالادست و فقدان برنامه‌های اجرایی برای مدیریت منابع آبی، اعتراضات مردمی را در چند استان به‌دنبال داشته و نگرانی‌های جدی زیست‌محیطی، اقتصادی و انسانی را در پی داشته است.

 ابعاد بحران خشکسالی بی‌سابقه در عراق

تشدید بحران خشکسالی در عراق: آمارهای نگران‌کننده وزارت منابع آب

به گزارش العربی الجدید، عراق با بدترین بحران خشکسالی در ۹۲ سال اخیر دست و پنجه نرم می‌کند. وزارت منابع آب عراق با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرده است که سال جاری یکی از خشک‌ترین سال‌ها از سال ۱۹۳۳ تا کنون بوده و میانگین ورودی آب به حوضه‌های دجله و فرات در مقایسه با سال گذشته به ۲۷ درصد کاهش یافته است.

این کاهش شدید، تأمین نیازهای آبی در تمامی استان‌های عراق، به ویژه در مناطق مرکزی و جنوبی، و همچنین نیازهای آبی برای حفظ اکوسیستم در هورها و تالاب‌ها و محیط زیست اطراف رودخانه‌ها را تحت تأثیر قرار داده است.

ذخایر آبی در مخازن و سدها در حال حاضر تنها ۸ درصد از ظرفیت ذخیره‌سازی را تشکیل می‌دهد که نشان از کاهش ۵۷ درصدی نسبت به سال گذشته دارد.

 پیامدهای بحران خشکسالی بی‌سابقه در عراق: اعتراضات مردمی و تهدید معیشت

ادامه کاهش ورودی آب و عدم همکاری کشورهای بالادست، بحران آب را تشدید کرده و خطری جدی برای امنیت آبی کشور خواهد بود.

این وضعیت، اعتراضات مردمی را در پی داشته است؛ ده‌ها نفر از اهالی شهرک المجریه در استان بابل، برای دومین روز متوالی در اعتراض به تشدید بحران آب و خشک شدن رودخانه المجریه تظاهرات گسترده‌ای برپا کردند.

حسن الخفاجی، یکی از معترضان، تصریح کرد که این شهرک به دلیل خشک شدن رودخانه المجریه با “مرگ تدریجی” روبرو است و ادامه خشکسالی بدون چاره‌جویی‌های دولتی، معیشت کشاورزان را به خطر می‌اندازد. تظاهرات تنها به بابل محدود نبوده و استان‌های میسان، الدیوانیه، ذی قار و دیالی نیز در روزهای اخیر شاهد اعتراضات مشابهی در اعتراض به گسترش بحران آب بوده‌اند.

بحران خشکسالی بر آب آشامیدنی نیز تأثیر گذاشته است، زیرا بسیاری از ایستگاه‌های تصفیه آب در مناطق مختلف به دلیل خشک شدن رودخانه‌هایی که به آنها وابسته هستند، قادر به تأمین آب نیستند.

درخواست‌ها برای راهکارهای فوری و جامع مقابله با بحران خشکسالی

مضر الکروی، نماینده استان دیالی، خواستار برگزاری جلسه اضطراری مجلس نمایندگان برای بحث درباره بیانیه اخیر وزارت منابع آب شد و درباره پیامدهای خطرناک کاهش ذخایر آبی و کاهش جریان‌ها به سطوح بحرانی هشدار داد.

الکروی تأکید کرد که هشدار وزارت منابع آب بسیار نگران‌کننده است، زیرا عراق به مرحله‌ای بحرانی رسیده که در ۱۰۰ سال اخیر بی‌سابقه است و با سایه افکندن خشکسالی بر جامعه با کوچ داخلی گسترده و از دست دادن منابع درآمد در بخش‌های کشاورزی، دامداری و شیلات مواجه خواهیم بود.

وی بر ضرورت تدوین یک برنامه اضطراری و یک راهبرد جامع عراقی برای مقابله با خشکسالی از طریق تشکیل کمیته‌ای عالی تأکید کرد که جایگزین‌های واقع‌بینانه مانند شیرین‌سازی آب دریا، تأمین منابع آب خام برای ایستگاه‌های تصفیه و نجات زمین‌های کشاورزی و باغ‌ها را از نابودی کامل در پیش گیرد.

انتقاد کارشناسان از عدم راهکارهای دولتی برای مقابله با بحران خشکسالی بی‌سابقه در عراق

عمار المعینی، کارشناس مسائل آبی و سدها، از نبود راه‌حل‌های دولتی در داخل و خارج انتقاد کرد و گفت: دولت نتوانسته است سهمیه آب از کشورهای بالادست را به دست آورد و همچنین راه‌حل‌های داخلی واقعی برای این بحران را بررسی نکرده است.

وی خاطرنشان کرد که در این وضعیت، نیاز به ساخت سدها و مخازن برای بهره‌برداری از آب باران، برنامه‌های دولتی برای حمایت از کشاورزان برای گذار از آبیاری غرقابی به آبیاری قطره‌ای و فراهم کردن سیستم‌های آبیاری تحت فشار با قیمت‌های یارانه‌ای، و افزایش آگاهی جامعه در مورد استفاده صحیح از آب است.

همچنین تدوین برنامه‌های ملی برای مقابله با تغییرات آب و هوایی ضروری است. وی تأکید کرد که هیچ رویکرد عملی از سوی دولت در قالب یک برنامه مدون برای مقابله با این بحران مشاهده نشده است، که این امر بحران را به شکلی بی‌سابقه تشدید خواهد کرد.

آینده نامشخص منابع آب در عراق

با توجه به وضعیت فعلی و عدم وجود برنامه‌های جامع و فوری، به نظر می‌رسد عراق در آستانه یک فاجعه انسانی و زیست‌محیطی ناشی از خشکسالی بی‌سابقه قرار دارد.

آیا دولت عراق قادر خواهد بود با اتخاذ راهکارهای مؤثر و همکاری با کشورهای همسایه، این بحران را مدیریت کند؟